وظایف زنبوردار در فصل بهار
فصل زنبورداری با شروع بهار هر منطقه آغاز می شود . فعالیت زنبوران در بخش تخمدان کندو با افزایش تخم و لارو همراه است.
برای اولین بازدید بهاره، روز خاصی تعیین و توصیه نشده. ولی بهتر است اولین بازدید بهاره، در اولین فرصت ممکن. یعنی در یکی از روزهای بهاری که سردی زمستان کاملا از بین رفته و هوا گرم و مطلوب و توام با تابش آفتاب باشد انجام شود. این زمان معمولا توام با باز شدن شکوفه های درختان میوه است. بنابراین در اولین بازدید بهاری ، یکی از مهم ترین اهداف زنبوردار آگاه شدن از وجود غذا در کندو و مقدار آن است. زیرا اصلی ترین عامل رشد و نمو زنبورها و افزایش جمعیت کلنی ها همین مورد است .
هدف دیگر در اولین بازدید بهاره، حصول اطمینان از زنده بودن ملکه و زنبوران است. کلنی های مرده را هرچه زودتر باید حذف کرد . کلنی های بدون ملکه یا ضعیف را باید ادغام کرد .
با گذشت دو هفته از تولد اولین زنبوران که در صورت مدیریت خوب مصادف با باز شدن شکوفه های درختان میوه است . بایست به جای ساخت پایه شان توسط زنبورها ، از پایه شان مصنوعی ( قاب موم شده یا پوکه خالی شان عسل ) استفاده کنید . تا مقدار کمتری انرژی زنبورها صرف تهیه پایه شان شود . برای کندوهای که بدون طبق ،زمستان را گذارانده اند و در بهار جمیعت آن زیاد شده است . دو طرف ۱۰ قاب را پوشانده اند نیز باید با قرار دادن یک طبقه ، فضای کافی را برای رشد هر چه بیشتر آن ها فراهیم کنید . به خاطر داشته باشید که اضافه کردن قاب یا طبقه ، باید زمانی انجام شود که انتظار شگفتن گل های فراوان و فعالیت گسترده جمیعت وجود داشته باشد . در غیر این صورت کار شما با شکست روبرو خواهد شد .
در ضمن اولین بازدید بهاره کلنی ، بخصوص درجه حرارت محیط کمتر از ۲۰ درجه سانتی گراد باشد، باید سریع و کوتاه باشد . در هنگام بازدید باید به طور ملایم کلنی را دود داد . پس از چند دقیقه به بررسی آن اقدام کرد .تعویض کندوهای فرسوده یا شان های شکسته یا قاب هایی که حاوی تعداد زیادی از حجره پرورش زنبور نر است کارهای ساده ای هستند که در اویل بهار می بایست انجام شوند .
مطالب مرتبط: سیستم افزایش محصولات زنبورعسل با قابلیت کنترل با موبایل(کندوی هوشمند)
تغذیه بهاری
در مورد تغذیه بهاره در زمان بهار که زنبوران داخل کندوها اکثرا برای تامین گرمای نوزادان زنبور داخل کندو و یا موم بافی که به مقدار زیادی ، انرژی لازم دارند. زنبورداران باهوش و با تجربه می داند که باید کلنی خود را برای افزایش تخمریزی و جمیعت و عدم تلف شدن از لحاظ گرسنگی و افزایش موم بافی با شربت بهاره ( یک قسمت آب و یک قسمت شکر ) باید تغذیه نمود . این کار را تا فصل ذخیره عسل می توان ادامه داد ؛ زیرا شربت بهاره فقط صرف انرژی نگه داری خود زنبور و یا موم بافی می شود.
مطالب مرتبط: همه چیز درباره عسل و خواص
کنترل بچه دادن
کنترل و ممانت از بچه دادن کندو یکی از کارهای مهم زنبورستان است . زنبورداری که می خواهد در کارش موفق باشد . باید قبل از جریان اصلی شهد در طبیعت کلنی خود را به حداکثر شمار جمیعت برساند . برای رسیدن به این هدف و نیز جلوگیری از بچه دادن کندو باید مهارت و دانش زنبورداری کافی برخوردار باشد .
وظایف زنبوردار در فصل تابستان
زنبوردار در طول تابستان ، پاداش مدیریت خوب و صحیح خود را در پاییز و زمستان و بهار را دریافت می کند . مدیریت تابستانه زنبورعسل اغلب با کار سخت و طاقت فرسا همراه است . کندوها در تابستان از عسل سنگین بوده و بیشتر کارها به برداشت و فرآوری عسل مربوط می شود . بنابراین نکات ویژه ای در هنگام بازدید از کلنی ها باید مورد توجه قرار گیرد که در این بخش بصورت مختصر و مفید توضیح داده خواهد شد .
جریان اولیه شهد یا عسل
در بیشتر مناطق ، بطور مثال جریان شهد طبیعی در اردبیل با گلدهی گیاهان همچون گون و گیاهان دیگر شروع می شود . در این فصل بیشترین و بهترین عسل توسط زنبورها تولید می شود . به همین دلیل به آن جریان طبیعی شهد یا عسل گفته می شود . در یک زنبورداری سود آور ، نتیجه جریان اولیه شهد باید تولید عسل مازاد در هر کندو باشد . با اصول صحیح مدیریت کلنی ها، می توان جمعیت آن را تا شروع جریان شهد به بیشترین تعداد رساند . هرچه جمعیت بیشتر باشد ، تعداد زنبورهای مزرعه را که به خارج از کندو می روند بیشتر خواهد بود . بدین ترتیب ، شهد بیشتری به کندو آورده می شود . زنبوردار باید زمان و طول مدت گل دهی گیاهان منطقه را به خوبی بداند و از دوره جریان شهد طبیعی در منطقه ای که زنبورستان خود را مستقر می کند ، اگاه باشد .
اهمیت کوچ دادن و یا انتقال کلنی ها
معمولا پس از تمام شدن گل های یک منطقه ، برای دستیابی به منابع دیگر شهد و گرده اقدام به کوچ دادن کلنی می شود . در ایران در همه فصول ، مناطق مناسب زنبورداری یافت می شود . با کوچ کندوها به آن نقاط ، می توان مقادیر قابل توجهی عسل به دست آورد و کندوها و بچه کندوها را نیز قوی کرد تا برای زمستان به مقدار کافی غذا و جمعیت فراهم شود.
در بسیاری از نقاط ایران اوایل تابستان موقع کمبود گل و شهد و در نتیجه وقت کوچ دادن کلنی ها به نقاط کوهستانی است . در این نقاط معمولا گیاهان وحشی نظیر گون ، آویشن و غیره به وفور یافت می شود .
چند نقطه مهم در انتقال کندو ها ( کوچ دادن)
۱_ باید قبل از بارگیری کندوها، داخل کندو از لحاظ تعداد شان ها بازدید شود . اگر در هر کندویی یک یا چند قاب کم شده ممکن است در هنگام بارگیری و حمل و نقل در اثر تکان خوردن قاب ها شکسته و زنبوارن و ملکه تلف شوند .
۲_ تمامی شکاف های بدنه کندو تعمیر و درز گیری شود و هیچ گونه شکافی در بدنه نماند .
۳_در هنگام غروب یا قبل طلوع که تمام زنبورها در داخل کندوها هستند باید سوراخ پرواز را بست و زنبوران را کوچ داد. که ترجیحا در غروب انجام شود و قبل از طلوع هم زنبورها در محل جدید اسکان داده شوند.
۴_ در هنگام بار زدن سوراخ پرواز کندو رو به جلوی وسیله نقلیه قرار گیرد و پس از بارگیری تمام کندوها را با طناب به قلاب های دیواره خارجی کامیون محکم ببندید .
۵_ محل زنبورستان قبلی با محل جدید باید ۱۰ کیلومتر فاصله داشته باشد تا زنبوران نتوانند به محل قبلی بروند.
۶_پس از انتقال و پیاده کردن کندوها ، آن ها را در جایی مناسب و پشت به باد به فواصل معین از هم قرار دهید
۷_بهتر است در اولین روز استقرار کندوها از بازدید خوداری کنید.
برداشت محصول عسل
به محض اتمام جریان شهد در طبیعت و پر شدن شان ها از عسل ، عملیات برداشت عسل شروع می شود .
برداشت عسل با روش تکانیدن و برس زدن زنبورها
این روش یکی از رایجترین روش برداشت عسل کندو در ایران است معمولا برداشت عسل پس از دودهی طبق های بالایی صورت می گیرد .
به این ترتیب قاب حاوی عسل را یک به یک در آورد . پس از تکاندن زنبورها و برس زدن سطح شان ها قاب های عاری از زنبور را در کندوی خالی که از قبل تهیه شده قرار می دهند.
مراحل استخراج عسل
_برداشتن لایه نازک مومی ( درپوش مومی ) از روی حجره های موجود در دو طرف هر شان که رایجترین وسیله برای اینکار چنگال مخصوص پولک برداری می باشد.
_ قرار دادن شان های بی درپوش شده در دستگاه استخراج عسل ( اکستراکتور ) و خارج کردن عسل مایع از درون حجره شان ها .
_گذراندن عسل مایع استخراج شده از صافی به منظور زدودن ناخالصی چون ذرات موم و گرده .
وظایف زنبورداران در فصل پاییز
با توجه به تنوع پوشش گیاهی و آب و هوایی شهرستان های ایران پاییز برای زنبوران در هر منطقه متفاوت است .
ولی زمانی که شهد و گرده گل منطفه تمام شود عسل کندو برداشت شود ما در این مرحله شروع به تغذیه شربت پاییزه زنبورها می کنیم . تا عسل کافی برای زمستان گذرانی زنبور داشته باشد . در صورت مشاهده ملکه پیر و مهیا بودن شرایط محیطی خوب اقدام به تعویض ملکه جوان می کنیم . و پس از برداشت عسل مازاد کندو با کاهش تخم ریزی کلنی ها اقدام به درمان های مناسب خصوصا کنه واروا می کنیم . در بازار داروهای مختلفی وجود دارد . حتما با تائید صاحب نظران و تجارب خود اقدام به خرید کنه کش و در نهایت استفاده از آن برای زنبوران انجام می دهیم.
آماده کردن کلنی ها برای زمستان گذرانی
با سرد شدن هوا در اواسط پاییز ، زنبوردار باید به فکر آماده کردن کلنی های خود برای زمستان گذرانی باشد .
۱_ نظافت داخل کندو و تخلیه زواید ، اجساد مرده ها ، خرده موم و غیره
۲_ مرتب کردن و چیدن قاب ها و بهتر است در دو طرف قاب ها ، از قاب هایی که عسل کشی شده است قرار دهید تا به عنوان عایق جلوی سرما گرفته شود.
۳_قراردادن کلنی ها در محلی مناسب در اواخر پاییز و زمستان که زنبورها به دلیل سردی هوا در خوشه هستند که حتما سوراخ پرواز بر خلاف جهت باد قرار گیرد .
۴_باید مطمئن شویم که زنبورها در جایی خشک و عاری از رطوبت زمستان گذرانی می کنند.
۵_باید درب کندو عایق رطوبت داشته باشد. ( بهتر است حلب کالوانیزه میخ کوب شود .) تا از نفوذ باران و رطوبت جلوگیری شود . زمانی که داخل کندو خشک باشد در صورت سرما با خوردن عسل بیشتر و خوشه شدن با زنبوران با سرما مقابله می کنند . ولی رطوبت باعث مضاعف شدن سرمای داخل کندو می شود . زنبوران بیشتر مواقع از مبارزه با رطوبت عاجز هستند.
۶_حتما باید از وجود عسل کافی برای زمستان گذرانی کلنی آگاه باشیم . این امر با مشاهده چشمی و یا بلند کردن با دست و سبک و سنگین کردن آن از مقدار تقریبی ذخیره زمستانی هر کندو آگاهی پیدا می کنیم .
وظایف زنبوردار در فصل زمستان
_ با شروع فصل زمستان خصوصا در مناطق سردسیر زنبورداران تقریبا هیچ کار بخصوصی در زنبورستان ندارند . در عین حال عمر زنبوران در کندو شروع به کاهش است . زنبوران تقریبا هیچ فعالیتی ندارند به جزء تغذیه از عسل و گرده داخل کندو ، و اندازه خوشه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
_ زنبورداران برای جلوگیری از ورود جوندگانی همچون موش درب ورودی مخصوص نصب کنند .
_باید همواره با پیش بینی سرمازدگی ، کندوی خود را عایق بندی کنید .
_زمستان بهترین موقع برای خرید کندوهای خالی همراه با قاب و تعمیر کندوها کهنه موجود در انبار و یا تصفیه موم و تمیز کردن پوکه های خالی و ضدعفونی قاب های کهنه سالم می باشد.
_ با توجه به کاهش کارهای زنبوردار بهترین زمان مناسب برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر برای اجرایی کردن ایده ها برای سال آینده می باشد که حتما زنبورداران ما به این امر واقف باشند.
مکان های مناسب برای زمستان گذرانی کندوها
_اجتناب از اسکان کندوها در مناطق و مکان های بادخیز و پر تردد که این امر باعث استرس برای زنبوران شده . حتی در صورت تکان های شدید کندوها ، زنبوران از خوشه جدا شده و تلف خواهند شد .
_ مصون بودن از آتش سوزی .
_ داشتن حداقل خطر غرق شدن کندوها در آب ، به خاطر همین از زمین هایی که امکان آبگرفتگی و یا خطر سیل باشد از اسکان در آنجا خودداری شود.
امیدواریم مطالعه این مقاله براتان مفید باشد. هدف شرکت آرتا زنبور سبلان در حال حاضر تولید نسخه بهتر و کاربردی تر از کندوهای هوشمند یا برقی و آموزش زنبورداری می باشد.